Restrukturyzacji gospodarstwa – fakty i mity
Epidemiologiczne zagrożenie pandemią koronawirusa nie tylko dla Polski, ale dla całego Świata stało się faktem. Zamknięte hotele, restauracje, sklepy działające z ograniczeniami wpłynęły na zmniejszenie popytu na produkty mleczne i mięsne, a ograniczenie ruchu transgranicznego hamuje eksport mięsa drobiowego oraz wieprzowiny i wołowiny. Alarmująco niski poziom opadów deszczu i panująca susza hydrologiczna staje się kolejnym czynnikiem wpływającym na olbrzymie zagrożenie dla produkcji rolniczej, przede wszystkim roślinnej oraz mleka. Gdy nałoży się na to spadek cen skupu mleka, wzrost cen paszy dla bydła, suplementów diety dla krów mlecznych, cieląt oraz nawozów, to można się spodziewać pogłębienia kryzysu wielu gospodarstw, zwłaszcza korzystających z leasingów na maszyny, ciągniki, kredytów obrotowych, inwestycyjnych czy też pożyczek.
Najlepszym rozwiązaniem byłaby możliwość odroczenia spłat, co ma miejsce w ograniczonym zakresie gdyż wakacje kredytowe nie obejmują tych, którzy mają zaległości w spłatach. Oczywiście trudniej jest uzyskać taką czasową ulgę w przypadku umów leasingu. Dla znacznej części gospodarstw taka przerwa w spłacie kredytów jest bardzo pomocna i może doprowadzić do stabilizacji płynności finansowej gospodarstwa, przynajmniej czasowej.
Co z tymi gospodarstwami, których zadłużenie w spłacie bieżących zobowiązań uniemożliwia przyznanie odroczenia spłat? Czy narastające problemy z regulowaniem rat kredytów, płatności za paliwo, materiał siewny, nawozy są prostą drogą do upadłości gospodarstwa? Jest to możliwy scenariusz, jeśli właściciele nie podejmą zdecydowanych działań. Oczywiście dalsze zadłużanie w celu spłaty jednych kredytów drugimi nie pomoże wyjść obronną ręką z opresji, a jedynie chwilowo odsunie w czasie upadek gospodarstwa. Dlatego na zlecenie np. Kancelarii Ekonomiczno-Prawnej Perfect One doradcy finansowi wyszukują rolników wpadających w spiralę zadłużenia i starają się zasugerować poddanie gospodarstwa restrukturyzacji sądowej.
Z dniem 01 stycznia 2016 roku restrukturyzacja pojawiła się obok upadłości, jako jedna z samodzielnych alternatyw na rozwiązanie problemów zadłużeniowych przedsiębiorstw, w tym również gospodarstw rolnych. Jej istotę oddaje art.3 ust.1 Prawa restrukturyzacyjnego ?Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli?.
Kiedy najlepiej decydować się na restrukturyzację?
Mit ? w każdym momencie.
Fakt ? najlepiej na ten krok decydować się w momencie, gdy obsługujemy jeszcze umowy leasingowe, kredyty zabezpieczone na hipotece, ruchomościach, a komornicy nie zajęli kont.
Podstawą jest utrzymanie umów hipotecznych i leasingowych, aby nie utracić ziemi uprawnej oraz niezbędnych w gospodarstwie maszyn. Ważnym elementem jest uświadomienie rolnika, że wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo należy bezwzględnie regulować na bieżąco. Ponadto moment obsługi rat większości kredytów może świadczyć, że gospodarstwo jeszcze nie legło w gruzach. Najlepiej przeprowadzona restrukturyzacja nie pomoże, jeśli wysprzedane zostały zwierzęta (krowy mleczne, opasy, trzoda chlewna), które są środkami produkcji i dają możliwość generowanie przychodu. Bez przychodów nie będziemy w stanie spłacać nawet 1/3 zrestrukturyzowanych kredytów, pożyczek.
Podsumowując, najlepszym momentem będzie świadomość sukcesywnej utraty płynności finansowej ? za chwilę nie będziemy w stanie spłacać żadnych kredytów, brakuje pieniędzy na paszę, paliwo itp. To jest ostatni moment, bo restrukturyzacja sądowa wstrzymuje z mocy prawa spłaty kredytów, pożyczek niezabezpieczonych, zaległości w regulowaniu należności za faktury. Ograniczenie się jedynie do płacenia rat kredytów i pożyczek zabezpieczonych daje możliwość ustabilizowania sytuacji finansowej gospodarstwa. Natomiast przedłużanie decyzji prowadzi do sytuacji, że wypowiedziane umowy tzw. hipoteczne, leasingowe są nie do uratowania jak nieruchomości, czy ruchomości będące przedmiotem zabezpieczenia. Zazwyczaj licytacje komornicze bez pomocy doświadczonych kancelarii są początkiem końca gospodarstwa.
Na uwagę zasługuje fakt, że zainteresowanie restrukturyzacją ma charakter okresowy. Maleje w okresie letnim tj. żniw, zbiorów płodów rolnych, gdy pojawiają się zwiększone przychody, a rośnie z początkiem roku, na przedwiośniu, gdy zaczyna brakować środków na spłaty zadłużenia. Takie podejście powoduje, że wnioskodawcy w okresie wczesnowiosennym brakuje pieniędzy przede wszystkim na opłaty sądowe oraz zaliczki na potrzeby Nadzorcy Sądowego, a te potrzeby to nawet 25-30 tys. PLN w zależności od wielkości zadłużenia. Szukanie ratunku w skutecznej restrukturyzacji zasadne jest, gdy dysponujemy środkami na opłaty, a uruchomienie restrukturyzacji jest kwestią poprawnie funkcjonującej Kancelarii Ekonomiczno-Prawnej.
Restrukturyzacja może być dużą szansą dla wielu gospodarstw, ale ważne jest, żeby zgłosić się jak najszybciej i nie zwlekać, nie myśleć, że problem sam się rozwiąże, że ?jakoś to będzie?, bo zazwyczaj tylko problem się pogłębia i może być za późno na ratowanie tego, co jeszcze jest do uratowania. W momencie, gdy rozpoczęte są już egzekucje komornicze a przychody gospodarstwa znacznie spadają, umowy hipoteczne lub leasingi są wypowiedziane, wówczas często ciężko już jest ocalić takie gospodarstwo. Pole manewru jest znacznie ograniczone i trudno jest wtedy wdrażać postępowanie restrukturyzacyjne, które daje rolnikowi ochronę przed egzekucją oraz tak potrzebny czas na podjęcie stosownych działań.
Każde gospodarstwo może być poddane restrukturyzacji sądowej?
Mit ? każde gospodarstwo.
Fakt ? przede wszystkim gospodarstwo, którego wartość zadłużenia jest zbliżona lub wyższa do wartości całego gospodarstwa (nieruchomości i ruchomości, oraz zwierzęta). Sądy stojąc na straży interesów wierzycieli i dłużnika uznają, że wszyscy wierzyciele mogą się zaspokoić przez windykację, gdy wartość zadłużenia jest niższa od wartości gospodarstwa. Natomiast w przypadku, gdy wartość zadłużenia jest wyższa lub równa wartości gospodarstwa zdaniem sądów korzystniejsza będzie restrukturyzacja w wyniku, której roszczenia wierzycieli będą zaspokojone w znacznej części.
Ważne ? niektóre kancelarie z wyjątkiem Kancelarii Ekonomiczno-Prawnej Perfect One pomagają składać rolnikom wnioski restrukturyzacyjne dla obydwojga małżonków, jeśli zarówno mąż jak i żona mają obciążenia kredytami, co dwukrotnie podnosi koszt restrukturyzacji. Restrukturyzacja dotyczy przedsiębiorstwa/gospodarstwa, a nie osoby. Decydując się na pomoc przy restrukturyzacji przez kancelarię, radców prawnych należy na początku ustalić kwestię wniosku oraz działań od momentu podpisania umowy o współpracy. Czy w zakres wchodzi przygotowanie pism procesowych, wniosku restrukturyzacyjnego, negocjacje z wierzycielami prowadzące do zawarcia ugody? Rolą kancelarii powinno być także poprzedzenie przygotowania wniosku restrukturyzacyjnego przeanalizowaniem sytuacji gospodarstwa pod względem potencjału produkcyjnego, przychodowego, możliwości rozwoju w zakresie ilościowym pogłowia krów mlecznych w przypadku producentów mleka, czy też zwiększenia areału uprawowego, a także zwiększenia pogłowia zwierząt. Wybierając kancelarię trzeba znaleźć równowagę pomiędzy zakresem świadczonych usług, kosztem, a przewidywanym efektem końcowym.
Otwarta restrukturyzacja sądowa, to połowa sukcesu?
Mit ? decyzja sądu o otwarciu restrukturyzacji sądowej na skutek złożonego wniosku nie jest nawet 1/3 zadań stojących przed dłużnikiem w ramach restrukturyzacji sądowej.
Fakt ? otwarcie restrukturyzacji jest początkiem najważniejszego etapu restrukturyzacji sądowej ? działań ugodowych z wierzycielami. Większość prawników, kancelarii nie angażuje się w negocjowanie ugody z wierzycielami. Jest to zajęcie czasochłonne, kosztowne i wymagające wypracowanych relacji z odpowiednimi komórkami w bankach, bankach spółdzielczych i u popularnych sprzedawców środków ochrony roślin, nawozów, paszy oraz zbóż na zasiewy itd. Kancelaria Ekonomiczno-Prawna posiada doskonałe rozeznanie w strukturach organizacyjnych departamentów windykacji i restrukturyzacji większości banków, co znacząco ułatwia negocjacje.
Przeprowadzenie gospodarstwa rolnego przez proces restrukturyzacji to nie tylko proces przygotowania samego wniosku restrukturyzacyjnego i złożenie go do sądu, nawet otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego przez sąd nie jest sukcesem końcowym. Sukcesem jest wynegocjowanie korzystnych ugód z wierzycielami, ustabilizowanie spłat kredytów, a w efekcie końcowym wyjście gospodarstwa z zadłużenia.
Czy ugoda z wierzycielami jest możliwa?
Mit ? do zawarcia ugody wystarczające jest załączenie do wniosku restrukturyzacyjnego propozycji układowych stanowiących integralną część wniosku. Nie, w większości przypadków.
Fakt ? ugoda z wierzycielami jest wynikiem trwających nawet 4 miesiące negocjacji z wierzycielami.
Uczestniczą w nich nawet wierzyciele zabezpieczeni na nieruchomościach, ruchomościach, którzy z mocy prawa nie muszą przystępować do układu. Umiejętne prowadzenie negocjacji z wierzycielami niezabezpieczonymi umożliwia umorzenie 100% odsetek ustawowych, karnych oraz kosztów windykacyjnych, a ponadto nawet do 30% kapitału. To bardzo ważna umiejętność wynikająca z doświadczenia Kancelarii Ekonomiczno-Prawnej Perfect One. Umorzenia to nie wszystko. Ponieważ restrukturyzacja może trwać 10 lat, więc w ramach ugody można ułożyć spłaty na przestrzeni 120 miesięcy, aby zminimalizować miesięczne obciążenie dłużnika ratami.
Ugoda jest najważniejszym etapem restrukturyzacji i bardzo odpowiedzialnym, bowiem po zatwierdzeniu, a potem uprawomocnieniu układu dłużnik musi go wykonywać. Opóźnienia, przerwy w płatnościach mogą doprowadzić do uchylenia układu, a w konsekwencji umorzenia restrukturyzacji. Decyzja sądu o umorzeniu restrukturyzacji staje się wówczas dokumentem wykonawczym i wierzyciele z pierwotnymi kwotami wierzytelności oraz odsetkami przystępują przez komorników do windykacji.
Podsumowując, podkreślić należy wagę ugody w całym procesie przyspieszonego postępowania układowego, które opisujemy, jako najczęściej występującą formę restrukturyzacji. Doświadczenie podpowiada, że zawarcie układu to aż 50% wysiłków. Na rynku bardzo często się zdarza, że doradztwo restrukturyzacyjne pomija zawieranie ugody, a jedynie ogranicza się do przygotowania wniosku restrukturyzacyjnego. Często zgłaszają się do naszej kancelarii klienci z otwartym postępowaniem restrukturyzacyjnym, aby doprowadzić do przyjęcie układu. Znaczny odsetek stanowią osoby z umorzonym postępowaniem, ponieważ nie udało się doprowadzić do przyjęcia układu.
Wielokrotnie po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego , które wielu dłużnikom wydaje się sukcesem wszystko kończy się niepowodzeniem. Dlaczego? Niestety na etapie przygotowania i analizy zadłużenia nie zadano sobie trudu wykonania oceny szans na zawarcie układu z wierzycielami. Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym układ z wierzycielami może być zawarty, jeśli dwie trzecie sumy wierzytelności przysługującej głosującym wierzycielom i ponad połowa głosujących wierzycieli poprzez zawarcie układu. Dlatego tak ważne jest na etapie przygotowania wniosku przeanalizowanie struktury zadłużenia, a w szczególności sposobu ich zabezpieczenia na majątku gospodarstwa.
Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym, nie wszyscy wierzyciele muszą uczestniczyć w ugodzie, mogą chcieć na przykład skorzystać z przysługującego im prawa do zaspokojenia się z majątku dłużnika. Na przestrzeni czasu wiemy już, którzy wierzyciele i na jakich zasadach są skłonni wziąć udział w postępowaniu ugodowym, a którzy zdecydowanie nie są zainteresowani. Bardzo ważnym zagadnieniem restrukturyzacji jest prowadzenie rozmów i negocjacji z wierzycielami, właśnie w celu uzyskania ich akceptacji dla planu restrukturyzacji, uzgodnienia zasad spłaty zadłużenia i jego wysokości.
Restrukturyzacja jest kosztowna, a rezultat niepewny?
Mit ? koszty restrukturyzacji są bardzo wysokie ? mit. Dla większości obsługa procesu restrukturyzacji stanowi bardzo wysoki, trudny do zaakceptowania koszt. Rezultat niepewny! Tak może być w sytuacji ograniczenia się do zlecenia wyłącznie przygotowania wniosku restrukturyzacyjnego oraz wsparcia osób bez doświadczenia w obszarze negocjacji ugód z wierzycielami.
Fakt ? koszty opłat sądowych, Nadzorcy Sądowego oraz kancelarii razem nie przewyższa 15% zadłużenia brutto (w okresie 36 miesięcy), co oznacza, że stanowi nie więcej niż 50% kosztów prowizyjnych udzielonych kredytów. Ponadto koszt kancelarii nie przewyższa 20% umorzeń odsetek i kapitału uzyskanych w wyniku negocjacji. Zachęcamy do zapoznania się z rezultatami efektywności uzyskanych umorzeń osiągniętych przez Kancelarię Ekonomiczno-Prawną Perfect One dostępnych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Niepewność postępowanie restrukturyzacyjnego wynika z kilku czynników:
– niepełne dane przekazane przez właściciela gospodarstwa nt. wierzycieli ? zgubienie części umów;
– brak danych dotyczących pozostałych kwot do spłaty wierzytelności, brak harmonogramów;
– nieujawnienie informacji dot. niektórych kredytów oraz umów leasingowych;
– trudności w komunikowaniu się z właścicielami gospodarstwa;
– niewłaściwie przygotowany Wniosek Restrukturyzacyjny, np. nieprecyzyjne wyliczenia kosztów i przychodów zamierzonych w Planie Restrukturyzacji;
– niedostateczne przychody gospodarstwa do spłaty zobowiązań mimo umorzenia odsetek, znacznej części kapitału i zmniejszenia rat kredytów w wyniku wydłużenia okresu spłaty.
Powyższe czynniki mają istotny wpływ na powodzenie restrukturyzacji. Jak widać ważną rolę ma Kancelaria, ale najważniejszy jest właściciel gospodarstwa. Dłużnik powinien udostępnić pełną dokumentacją kredytową, niezbędną do przygotowania Planu Restrukturyzacji, Wniosku Restrukturyzacyjnego, a w okresie ustawowego zakazu spłat kredytów, pożyczek doprowadzić do wzmocnienia gospodarstwa poprzez zwiększenie możliwości produkcyjnych, aby po zawarciu ugód z wierzycielami terminowo spłacać raty. W parze z umorzonymi odsetkami, znaczną częścią kapitału musi iść stabilny przychód. Podjęcie decyzji o wdrożeniu jednej z czterech form restrukturyzacji poprzedzone jest wnikliwą analizą możliwości produkcyjnych gospodarstwa. Proces restrukturyzacji polega przede wszystkim na działaniach, które zmierzają do polepszenia wydajności i sprawności funkcjonowania gospodarstwa. Zawsze badane są możliwości, jakimi dysponuje rolnik prowadzący swoje gospodarstwo, które pozwolą mu pozbyć się zadłużenia, a jego wierzycielom odzyskać część należności. Czasami niezbędne jest zbycie części areału, aby np. powiększyć stado krów mlecznych. Kancelaria Ekonomiczno-Prawna Perfect One niekiedy często musi zwizytować gospodarstwo i wnikliwie przeanalizować dokumenty przychodowo-kosztowe zanim zaproponuje rolnikowi rozwiązanie, które zbliża do zadawalającego efektu przeprowadzenia gospodarstwa przez restrukturyzację.
Istotą restrukturyzacji jest analiza sytuacji w danym gospodarstwie, indywidualne podejście do każdego klienta, próba znalezienie wyjścia z impasu i niedopuszczenia do jego powtórzenia w przyszłości. Opierając się na wiedzy i doświadczeniu rolnika, przyglądamy się profilowi przedsiębiorstwa i analizujemy, co można zmienić, aby funkcjonowało ono lepiej, generując jak największe zyski, a nie straty.
Czy restrukturyzacja zadłużonego gospodarstwa jest gwarantem sukcesu? Nie. Jak wspomniano wcześniej, to szansa, aby uniknąć upadłości, to szansa, że przy ciężkiej pracy dłużnika i dobrze przygotowanym planie restrukturyzacyjnym, wierzyciele uwierzą, że to ma szansę powodzenia, a sąd podejmując decyzję będzie przekonany, że należy dłużnikowi tę szansę dać.
Czy restrukturyzacja jest dla każdego? Też nie. Czasami nie ma szans na skuteczne przeprowadzenie procesu restrukturyzacyjnego w oparciu o Prawo restrukturyzacyjne, niekiedy kluczowe staje się tak głębokie przeorganizowanie funkcjonowania gospodarstwa, nawet z częściową sprzedażą części majątku, by spłacić część zadłużeń, i dopiero w oparciu o pozostały majątek móc wypracowywać środki na spłatę pozostałych zadłużeń.
Restrukturyzacja jak widać to droga trudna i dość skomplikowana, ale należy na nią spojrzeć jak na możliwość utrzymania gospodarstwa rolnego na powierzani, na wspomnianą już wielokrotnie szansę na dalsze funkcjonowanie. Można nie korzystać z szansy jaką daje restrukturyzacja, ale zawsze później można żałować, że się nie podjęło walki o utrzymanie gospodarstwa, przyszłość swoją i rodziny.
